İsa'ya Göre İncil kitabını Aksa Kitap Kulübü sayesinde okudum. Daha önce Saramago'nun Körlük ve Görmek adlı kitaplarını okumuştum. Kısacası aynı tadı alacağımı düşünüyordum fakat hayal kırıklığına uğradım diyebilirim. Belki de din temalı olması veya olayların örgüsü ve silsilesi bildik konu olması beni rahatsız etmiş olmalı.
Jose Saramago bu romanda Hristiyanlık mitosunu ve İsa'nın hayatını yeniden ele alıyor ancak bunu geleneksel dinî metinlerden çok farklı bir şekilde yapıyor. Roman, tarihsel ve teolojik gerçekleri sorgulayan, hayal gücüyle örülmüş alternatif bir anlatı sunuyor. Bu yaklaşım, hem edebi çevrelerde hem de dini otoriteler tarafından yoğun şekilde tartışılmıştır.
✒️ Konu Özeti
Roman, İsa'nın doğumundan çarmıha gerilişine kadar olan süreci anlatıyor ancak klasik İncil anlatımlarından sapıyor. Saramago'nun İsa'sı daha insani, daha sorgulayan, daha yalnız bir figürdür. Tanrı'nın planlarının adaleti ve doğası sorgulanıyor. Özellikle Tanrı, Şeytan ve İsa arasında geçen diyaloglar, bu üçlü arasındaki ilişkinin karmaşıklığını ve Tanrı’nın ahlaki üstünlüğünün tartışmalı oluşunu gösteriyor.
🧠 Temalar ve Eleştiriler
1. Din ve Tanrı Eleştirisi
Saramago, Tanrı’yı sadece iyilik timsali bir varlık olarak sunmaz. Tanrı'nın, kudretini göstermek adına insan acılarını araçsallaştırdığı fikrini işler. Tanrı'nın Şeytan ile yaptığı pazarlıklar ve İsa'nın buna verdiği tepkiler, romanın en güçlü bölümlerindendir.
2. İnsani Bir İsa
Bu romandaki İsa, ilahi bir figürden ziyade duyguları, arzuları ve şüpheleri olan bir insandır. Bu yönüyle daha gerçekçi ve empati kurulabilir hale gelir.
3. Kutsal Metinlere Alternatif Bakış
Saramago'nun İncil'e alternatif yaklaşımı, tarihi olaylara edebi bir yaratım süzgeciyle bakar. Bu haliyle roman, bir “dini kitap” değil, “dini temalı bir edebiyat eseri ”görünümündedir.
🖋️ Yazarın Üslubu
Saramago'nun karakteristik uzun cümleleri, virgüllerle bağlanmış diyaloglar ve anlatıcının zaman zaman doğrudan okuyucuya seslenmesi bu romanda da yer alır. Bu teknik, anlatının hem mitolojik hem de felsefi derinliğini artırır.
🔥 Tepkiler ve Yasaklanması
Roman yayımlandıktan sonra Katolik çevrelerden büyük tepki aldı. Özellikle Portekiz Hükümeti’nin Saramago’nun Avrupa Edebiyat Ödülü adaylığını desteklememesi üzerine, yazar İspanya’nın Lanzarote adasına taşındı. Bu olay, onun siyasi ve dini otoriteye karşı duruşunu daha da görünür kıldı.
📌 Sonuç
İsa’ya Göre İncil, Jose Saramago’nun edebi dehasını, cesaretini ve felsefi derinliğini sergileyen bir eser. Dini dogmaları sorgulayan yapısı ve alternatif bakış açılarıyla okuru rahatsız edebilir, ama aynı zamanda düşünmeye de zorlar. Bu anlamda roman, sadece bir hikâye değil, bir vicdan muhasebesidir.
Yorumunuz için teşekkür ederim.